У Міністэрстве замежных спраў Беларусі назвалі «найгрубейшым умяшаньнем у электаральныя працэсы сувэрэннай дзяржавы» праект заявы Эўрапейскай службы зьнешніх дзеяньняў, якую яна плянуе зрабіць па выніках выбараў 26 студзеня і якая нібыта «трапіла ў распараджэньне МЗС». Выбары ў Беларусі, паводле міжнародных арганізацый, носяць несвабодны і недэмакратычны характар.
«Выбары ў Беларусі толькі пачаліся, а ў дакумэнце ўжо ўсё асуджана і не прызнана», — заявіў на брыфінгу 22 студзеня прадстаўнік МЗС Беларусі Анатоль Глаз.
На думку Глаза, вывучаная МЗС заява Эўрапейскай службы зьнешніх дзеяньняў «ня мае нічога агульнага з рэальным станам спраў і закліканая аказаць ціск на свабоднае волевыяўленьне беларускіх грамадзян».
У якасьці прыкладу дыплямат прывёў цытату з праекту дакумэнту, у якой сказана, што «абмежаваньні на доступ незалежных мэдыя ў Беларусь сур’ёзна падарвалі легітымнасьць электаральнага працэсу». Прадстаўнік МЗС Беларусі назваў гэтыя сьцьвярджэньні «ілжывымі» і заявіў, што для асьвятленьня выбараў нібыта акрэдытавалі каля 330 замежных журналістаў, якія прадстаўляюць «усе вядучыя сусьветныя СМІ, у тым ліку незалежныя, з 23 краін».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Без АБСЭ, але з парлямэнцкім сходам Саюзнай дзяржавы. Хто будзе назіраць за выбарамі ў БеларусіТаксама Анатоль Глаз заявіў пра «інсынуацыі» што да незапрашэньня місіі БДІПЧ АБСЭ назіраць за выбарамі. Паводле Глаза, адпаведнае запрашэньне на адрас бюро накіравалі, што 17 студзеня пацьвердзілі ў самім БДІПЧ АБСЭ, і «яны ўсё яшчэ маюць магчымасьць прыехаць». Разам з тым прадстаўнік МЗС Беларусі заявіў, што «гэта і ня мае прынцыповага значэньня», бо для назіраньня за выбарамі акрэдытавалі больш за 450 міжнародных назіральнікаў з 49 краінаў сьвету, і ўдакладніў, што сярод іх ёсьць прадстаўнікі Міжпарлямэнцкай асамблеі СНД, Парлямэнцкай асамблеі АДКБ, ШАС і Нарады па ўзаемадзеяньні і мерах даверу ў Азіі.
Глаз таксама сказаў, што ў заяве ўтрымліваецца «традыцыйны набор клішэ аб падтрымцы ЭЗ дэмакратычных правоў і фундамэнтальных свабодаў» і назваў гэта «чыстай крывадушнасьцю» на фоне «незаконных санкцыяў, якімі Эўразьвяз абклаў простых беларускіх грамадзян».
Прадстаўнік МЗС падкрэсьліў, што прыняцьце заявы Эўрапейскай службы зьнешніх дзеяньняў «стане чарговым доказам сплянаванага ўмяшаньня з боку ЭЗ ва ўнутраныя справы іншых краін, а таксама спробай прыкрыць і ўзаконіць свае злачынныя дзеяньні ў дачыненьні да Беларусі», і прыгразіў «адпаведным адказам» на «любыя падобныя дзеяньні».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У МЗС Беларусі паведамілі, што запрасілі АБСЭ назіраць за выбарамі. У БДІПЧ адказалі, чаму гэта позна- Сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі прызначаныя на 26 студзеня 2025 году. Шэраг заходніх краін і інстытуцыяў ужо зрабілі заявы аб тым, што ня маюць намеру прызнаваць іх вынікі. На пасяджэньні 22 студзеня Эўрапарлямэнт прыняў рэзалюцыю «Неабходнасьць дзеяньняў у барацьбе з працягам прыгнёту і фальшывых выбараў у Беларусі».
- Выбары ў Беларусі адбываюцца ва ўмовах палітычнага крызісу, шырокамаштабных рэпрэсій і, паводле міжнародных арганізацый, носяць несвабодны і недэмакратычны характар.
- У Беларусі не засталося афіцыйна зарэгістраваных апазыцыйных партый і незалежных грамадзкіх арганізацый.
- Ніводзін з кандыдатаў у час збору подпісаў і выступаў на тэлевізіі і радыё не крытыкаваў Аляксандра Лукашэнку і не прапаноўваў абраць прэзыдэнтам новага чалавека.
- З 2001 году міжнародная супольнасьць і незалежныя назіральнікі не прызнаюць вынікаў выбараў у Беларусі.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Такое рашэньне ўхвалілі на пасяджэньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка ўжо заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на пяць год. Гэта будуць ужо сёмыя выбары для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Напярэдадні абвяшчэньня даты галасаваньня амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў сказаў, што расейскі бок дапаможа Менску ў выпадку «спробаў дэстабілізацыі» ў часе выбараў, калі Беларусь зьвернецца па такую дапамогу.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што цяперашняя электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Раней дэмакратычныя сілы Беларусі ўжо неаднаразова заяўлялі, што будуць дабівацца непрызнаньня гэтых выбараў міжнароднай супольнасьцю.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не былі прызнаныя міжнароднай супольнасьцю, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі.
- Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца да гэтага часу.
- У турмах Беларусі застаецца каля 1,3 тысячы чалавек, якіх праваабаронцы прызналі палітвязьнямі (колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна большая). З 2020 году праваабарончаму цэнтру «Вясна» вядомыя прозьвішчы сама меней 7400 фігурантаў крымінальных палітычных спраў у Беларусі, заведзеных з палітычных матываў. Зь іх 6013 чалавек ужо асудзілі (як мінімум 2336 чалавек — на пазбаўленьне волі, 681 — на «хімію»). Больш за 50 тысяч чалавек затрымлівалі з палітычных матываў.
- У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў: сацыёляг Генадзь Коршунаў у траўні 2024-га ацэньваў маштаб палітычнай эміграцыі ў 500-600 тысяч чалавек, намесьнік кіраўніка МУС Карпянкоў у кастрычніку 2023 году казаў, што з 2020 году зь Беларусі зьехалі 350 тысяч чалавек.
- У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, засталіся толькі 4 праўладныя партыі. Агулам грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў ужо сама меней 1838 некамэрцыйных арганізацыяў (сярод іх грамадзкія аб’яднаньні, прафсаюзы, палітычныя партыі, фонды, недзяржаўныя ўстановы, асацыяцыі, рэлігійныя арганізацыі і інш.).
- Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, арыштамі, ператрусамі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы. За кратамі ў Беларусі цяпер застаюцца 36 прадстаўнікоў мэдыя.
- 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.