«Рэжым дыктатара Аляксандра Лукашэнкі ў Беларусі правядзе прэзыдэнцкія выбары. Улады, несумненна, зноў абвесьцяць пераможцам цяперашняга кіраўніка», — адзначаюць праваабаронцы Libereco і «Вясны».
У заяве падкрэсьліваецца, што, у адрозьненьне ад 2020 году, маштабных пратэстаў пасьля выбараў не чакаецца, бо «значная частка насельніцтва жыве ў страху, а перасьлед і рэпрэсіі супраць палітычных дысыдэнтаў зьяўляюцца паўсядзённай зьявай».
У заяве зьвяртаецца ўвага, што колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна вышэйшая за зьвесткі, якія публікуюцца праваабаронцамі, бо сваякі многіх рэпрэсаваных не абнародуюць інфармацыю, баючыся рэпрэсіяў.
Праваабаронцы таксама паведамляюць аб праблемах са здароўем у некалькіх сотняў былых палітвязьняў.
«Мы бачым, што здароўе вызваленых палітвязьняў усё больш пагаршаецца з прычыны працяглых тэрмінаў зьняволеньня і нечалавечых умоў утрыманьня: сырых і халодных камэр, недаяданьня, недахопу руху, дэфіцыту або адсутнасьці сонечнага сьвятла. Многія зьняволеныя таксама зазналі гвалт і катаваньні», — адзначыў выканаўчы дырэктар Libereco Марка Фібэр.
Паводле яго, «ва ўсіх без выключэньня вызваленых зьняволеных маюцца сур’ёзныя фізычныя і псыхічныя парушэньні».
«Часьцей за ўсё мы фіксуем захворваньні зубоў, вачэй, нырак, суставаў, лёгкіх і страўнікава-кішачнага тракту. Мы таксама назіраем рост колькасьці выпадкаў раку і ВІЧ, якія або ўпершыню выявіліся, або абвастрыліся ў турме», — падкрэсьліў Фібэр.
Сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі прызначаныя на 26 студзеня 2025 года (датэрміновае галасаваньне праводзіцца з 21 па 25 студзеня).
Кампанія праходзіць пад поўным кантролем уладаў. Палітычнае поле краіны цалкам зачышчана ад рэальных апанэнтаў Лукашэнкі. Прадстаўнікі беларускіх дэмакратычных сіл за мяжой называюць тое, што адбываецца, «спэцапэрацыяй па ўтрыманьні ўлады», праваабаронцы кажуць аб імітацыі канкурэнцыі.
Спэцыяльны дакладчык ААН аб сытуацыі з правамі чалавека ў Беларусі Нілс Муйжніекс на прэс-канфэрэнцыі 23 студзеня ў Вільні заявіў, што «тое, што адбудзецца ў нядзелю [26 студзеня], незалежна ад таго, як гэта называць, ня будзе свабодным і справядлівым».
У Беларусі 1256 чалавек, якіх праваабарончая супольнасьць прызнае палітвязьнямі.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Такое рашэньне ўхвалілі на пасяджэньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка ўжо заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на пяць год. Гэта будуць ужо сёмыя выбары для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Напярэдадні абвяшчэньня даты галасаваньня амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў сказаў, што расейскі бок дапаможа Менску ў выпадку «спробаў дэстабілізацыі» ў часе выбараў, калі Беларусь зьвернецца па такую дапамогу.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што цяперашняя электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Раней дэмакратычныя сілы Беларусі ўжо неаднаразова заяўлялі, што будуць дабівацца непрызнаньня гэтых выбараў міжнароднай супольнасьцю.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не былі прызнаныя міжнароднай супольнасьцю, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі.
- Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца да гэтага часу.
- У турмах Беларусі застаецца каля 1,3 тысячы чалавек, якіх праваабаронцы прызналі палітвязьнямі (колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна большая). З 2020 году праваабарончаму цэнтру «Вясна» вядомыя прозьвішчы сама меней 7400 фігурантаў крымінальных палітычных спраў у Беларусі, заведзеных з палітычных матываў. Зь іх 6013 чалавек ужо асудзілі (як мінімум 2336 чалавек — на пазбаўленьне волі, 681 — на «хімію»). Больш за 50 тысяч чалавек затрымлівалі з палітычных матываў.
- У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў: сацыёляг Генадзь Коршунаў у траўні 2024-га ацэньваў маштаб палітычнай эміграцыі ў 500-600 тысяч чалавек, намесьнік кіраўніка МУС Карпянкоў у кастрычніку 2023 году казаў, што з 2020 году зь Беларусі зьехалі 350 тысяч чалавек.
- У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, засталіся толькі 4 праўладныя партыі. Агулам грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў ужо сама меней 1838 некамэрцыйных арганізацыяў (сярод іх грамадзкія аб’яднаньні, прафсаюзы, палітычныя партыі, фонды, недзяржаўныя ўстановы, асацыяцыі, рэлігійныя арганізацыі і інш.).
- Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, арыштамі, ператрусамі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы. За кратамі ў Беларусі цяпер застаюцца 36 прадстаўнікоў мэдыя.
- 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.
Форум